Ayşe Sultan’ın Babam Sultan Hamid adlı hatıraları 1956’da Hayat mecmuasında yayımlanırken neden yarıda kalmıştı?
Osmanlı İmparatorluğunun sancılı çöküş döneminin belki de en önemli ismi olan 2. Abdülhamid hakkında, hemen her gün yeni bir kitap yayınlanıyor. Bunda, 2. Abdülhamid’in kendi döneminde başlayıp günümüze kadar süregelen amansız bir karalama kampanyasına maruz kalmasının büyük rolü var. Öte yandan, “Abdülhamid kitaplarını“ Demokrat Parti’yle başlayan ve elinizdeki kitapta da “1950 demokrasi inkılabı“ olarak nitelendirilen zaman diliminde, özellikle son dönem Osmanlı padişahlarına bir takım hakların iade edilmesiyle ilgili siyasi faaliyetlerin bir devamı olarak değerlendirmek de mümkün.
Osmanlı’nın son yıllarında ve Cumhuriyet döneminde birçok kitaplar yazmış, değerli bir münevver olan Raif Ogan’ın kaleme aldığı İftiralara Cevaplar adlı bu kitabın belkemiğini, Peyami Safa’nın 1956’da Milliyet gazetesinde yayımlanan bir köşe yazısı oluşturuyor. 2. Abdülhamid’in kızı Ayşe Sultan’ın hatıralarının Babam Sultan Hamid adıyla, dönemin Hayat mecmuasında yayınlanmasına tepki gösteren Peyami Safa, II. Abdülhamid’den “kızıl sultan“ ve “katil“ diye bahsederek Ayşe Sultan’a susmasını ihtar ediyor ve söz konusu hatıraların Türk Tarih Kurumu tarafından gözden geçirilmesini talep ediyor.
Peyami Safa’nın bir dönem muallimlik yaptığı eğitim müessesesinin idarecisi olan Raif Ogan, eski dostuna saygı ve muhabbeti esirgememekle birlikte, bu yazıya seyirci kalamayarak İftiralara Cevaplar’ı yazıyor. Ogan, 2. Abdülhamid’in; Peyami Safa’nın iki yaşında kaybettiği babası İsmail Safa’nın ve 1. Meşrutiyetin mimarı Midhat Paşa’nın katili olmadığını, delillerle açıklıyor. Daha sonra da 2. Abdülhamid hakkında 1950’li yıllara kadar yapılan bütün haksız suçlamalara tek tek cevap veriyor. Ogan, bunu yaparken aynı zamanda bize “yapıcı ve adil eleştiri nasıl olur“u da gösteriyor. Zira eleştirirken hissî ve şahsî duygularıyla hareket etmiyor ve tezlerini tarihî gerçeklere dayandırıp delillendirmek noktasında titizlik gösteriyor.
İftiralara Cevaplar, kısa ve etkileyici bir manifesto niteliğinde. Eserin sonunda ise kitabın yazılmasına sebep olan Peyami Safa’nın “Ayşe Hanım’a Açık Mektup“ ile, gelen eleştirilere cevap olarak yazdığı “Hiçbirinizi Kırmak İstemezsem“ adlı gazete makalelerini bulmak mümkün. Ayrıca yine aynı tartışma çerçevesinde, dönemin önde gelen gazetecileri ve yazarları tarafından kaleme alınmış, son derece ilginç sekiz makaleyi de Ekler bölümünde okuyabilirsiniz. Özellikle dönemin Hayat mecmuasını çıkaran Şevket Rado’nun, Peyami Safa’nın makalesiyle başlayan tartışma süreci sonunda, Ayşe Sultan’ın hatıralarını yayımlamayı “yukarıdan gelen bir emirle“ nasıl durdurmak zorunda kaldığını anlattığı makalesi, mevzuyu tamamlayıcı nitelikte. II. Abdülhamid nezdinde, yakın Türk tarihinin kıyasıya tartışılan “iftiralarını“ ve “hakikatlerini“ sağlam bir kaynaktan dinlemek isteyenlerin, mutlaka okuması gereken bir kitap.
Eserin ilk baskısı 1955’te Sultan II. Abdülhamid ve Bugünkü Muarızları adıyla yayımlanmıştır.
(Tanıtım Yazısından)