Hem kendi döneminin hem de tüm Türk edebiyatı tarihinin en büyük yazarlarından biri olan Halid Ziya Uşaklıgil'in kaleme aldığı "Mai ve Siyah" adlı romanında, lise son sınıfta babasını kaybetmesi üzerine ailesinin geçim yükünü omuzlarına alan hayalperest Ahmet Cemil'in, bu zorluklar altında ezilişi ve hayallerinin nasıl yok olup gittiği gözler önüne serilir. Bir yazar olan Ahmet Cemil'in zorluklarla dolu yaşamıyla nasıl baş etmeye çalıştığı anlatılır. Yaşamın gerçekleri karşısında yenik düşen Ahmet Cemil'in hayalci kişiliğiyle bütün bir kuşağın bakış açısı yansıtılmıştır. 
Edebiyatımızda Batılı anlamda gerçekçi ilk roman olarak kabul edilen "Mai ve Siyah", elinizden bırakamayacağınız anlam yüklü bir eser.