Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk’ün, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkışından itibaren kongreler ve Kurtuluş Savaşı’nı, Lozan Konferansı ve saltanatın kaldırılmasını, TBMM’nin açılışı ve Cumhuriyet’in kuruluşunu, CHP’nin oluşumu ve Terakkiperver Fırka’nın kapanışını, kısacası 1919-1927 arasında Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş tarihini anlattığı büyük bir eserdir.
Milli Mücadele’nin ve devrimlerin hangi koşullarda yapıldığını, farklı görüşlere ve tartışmalara da dikkat çekerek, bütün açıklığıyla ortaya koyan Atatürk, nutkun sonunda gençliğe seslenir. 
Gençliği, kutsal bir armağan olarak bıraktığı bağımsız Cumhuriyet’i sonsuza dek korumak ve savunmakla görevlendirir.
Bu büyük eser, ana hatları ve kritik detaylarıyla rahatça okunabilmesi için, günümüz Türkçesine çevrildi ve akıcı bir anlatıma kavuşturuldu.