Asıl dı Mehmed Ziya olan Ziya Gökalp, 23 Mart 1876’da Diyarbakır’da doğmuştur. Kuşaklar boyunca Osmanlı İmparatorluğu’nda idari vazifeler üstlenmiş ve fikir hayatına ciddi katkılarda bulunmuş aydın bir aileye mensuptur
Ziya Gökalp için ilerlemenin anahtarları ilim ve mefkûredir. Bu düşüncesini pek çok eserinde belirttiği gibi sürgün yıllarında ailesine yazdığı mektuplarda da ifade eder: “Madem ki ilim var, mefkûre var, bu ikisi de ileri gidiyor, o hâlde insaniyet gittikçe daha iyi olacak. Bir gün gelecek ki hürriyet istibdadı yenecek. Adalet zulme galebe çalacak.”
Ziya Gökalp, hayatını Türkçülük akımının anlaşılmasına, “Yeni Lisan” ve “Yeni Hayat”a, mefkûreye adamıştır. “Cemiyet, fert, millet, mefkûre, medeniyet, kültür gibi kavramlara” sosyolojik bir bakış açısı ile yaklaşmış; toplumun her manada ilerlemesi için büyük gayretler sarf etmiştir. Türk tarihinin en dikkat çekici karakterlerinden biri olan Ziya Gökalp’in fikirlerinin vefatının doksanıncı yılında hâlâ geçerliliğini koruması önemlidir.