Yazıya geçirilmiş ilk Nasrettin Hoca hikâyesi, 1480 tarihli, Sarı Saltuk’un hayatını anlatan Ebu’l Hayr Rumi’nin Saltuknamesi’nde bulunmaktadır. Fatih Sultan Mehmet’in oğlu Cem Sultan’ın şehzadeliği sırasında verdiği talimat üzerine Ebu’l Hayr Rumi tarafından “Saltukname” yedi yıllık bir çalışma sonucunda, Türk sözlü geleneğinden toplanarak 1480 yılında tamamlanmıştır. Nasrettin Hoca, insanlara doğru yolu gösteren, iyilikleri bildiren, doğruya sevk eden ve kötülüklerden sakındıran bir veli idi. Bu işi yaparken huyu gereği, kendisine özgü bir yol tutmuştur. Böylece hakkın anlatılması ve sorunu halkın anlayacağı bir dil ve üslüb ile oldukça manidar şakalar hâlinde, kısa ve öz olarak dile getirmiştir.