Ana Babanın Evlat Üzerindeki Hukuk ve Vezaifi ile sosyoloji, Peder Olmak Sanatı ile pedagoji, Hikmet-i Peder ile felsefeye yoğunlaşan Ahmet Mithat; Çocuk Melekat-ı Uzviye ve Ruhiyesi'yle de psikoloji ve fizyoloji gibi bilimler aracılığıyla insanı anlamaya çalışır ve âdeta toplum mühendisliğine bu kanallar aracılığıyla da soyunur.

Ahmet Mithat bu kitabı "çocuk" denilen "mahlûku" tanıtmak için yazdığını söyler. Çocuk yetiştirmeyi bir savaşa benzetir ve bir askerin tanımadığı topraklarda savaşması ne kadar zorsa, bir çocuğun psikolojik ve fizyolojik ahvaliyle tanınmaması durumunda yetiştirmenin de o kadar zor olacağını vurgular.

Kitapta, çocuk terbiyesi, genel olarak çocuğun fizyolojik ve psikolojik durumuyla bağlantılı olarak ele alınır. Çocuğun fizyolojik yapısının, psikolojik karakterini belirlediği; başka bir söyleyişle çocuğun psikolojisinin fizyolojik ilerlemeyle bağlantısının olabileceği ortaya konur...