İnsanlık tarihi din mensupları arasında zamanla farklı görüş ve anlayışların ortaya çıktığına, kendi içlerinde gruplara ayrıldıklarına şahitlik eder. Yahudilik, Hıristiyanlık ve diğer dünya dinlerinde olduğu gibi, Müslümanlar arasında da bir takım gerekçelere binaen kaçınılmaz bir şekilde fırkalaşma hadiseleri olmuştur. Müslümanlar arasında ortaya çıkan bu zümreleşme faaliyetlerini İslam Mezhepleri Tarihi bilim dalı konu edinmektedir. Bu bilim dalı, geçmişte ortaya çıkmış ve günümüzde yaşamakta olan mezhep, akım ve cemaatleri tarafsız bir bakış açısıyla inceler. Onun hedefi, söz konusu tarih ya da güncel dini akım ve grupları ortaya koymak; dinin temel metinlerini nasıl anladıklarını ve bunları pratiğe nasıl döktüklerini tasviri bir tarzda açıklamaya çalışmaktır.