“Mustafa Kemal kurmak üzere olduğu yeni düzende kendisiyle birlikte söz sahibi olacak, kendisini destekleyecek, eylem ve devrimlerini gerçekleştirecek yönetici kesimin niteliklerini saptamaya çalışıyor. Kısacası yeni bir insan tipi yaratmaya. Bu insan eski düzende ne idi, neden başarısızlığa uğradı, yeni düzende başarı kazanması için nasıl olması gerekir? Konya Söylevi’nin özü budur, önemi de buradan kaynaklanır.”
Yaşamını Anadolu kültürünün incelenmesine ve anlaşılmasına adamış Azra Erhat, aydınımızın tarihçesine giriş niteliğindeki Osmanlı Münevverinden Türk Aydınına adlı eserini Mustafa Kemal Atatürk’ün doğumunun 100. yılı nedeniyle hazırlamıştır. Erhat’a göre, Atatürk’ün 20 Mart 1923’te Konya’da verdiği ve Osmanlı münevverini düşünsel bir bağlam içinde ilk kez eleştirdiği söylev, kitabının da ana eksenini oluşturur.
Azra Erhat, 1982’de aramızdan ayrılışı nedeniyle yarım kalan bu çalışmasında, halktan kopuk Osmanlı münneverinden Cumhuriyet düzeninin halkla kaynaşmış aydınına giden süreci titizlikle ele alıyor.